Wat is design thinking?
De woordenschat van professionals op het gebied van futures thinking is groot. Maar die van vakgenoten op het gebied van design thinking is nog veel groter. Human-centered design, service design, provocative design, speculative design, systemic design, het lijkt erop dat iedere designstudio zijn eigen onderscheidende variant toevoegt aan de school van design thinking. Ik vind dat David Kelley de vader van design thinking is. Niet omdat hij het heeft uitgevonden, maar omdat hij en het designbureau IDEO, waarvan hij de oprichter is, het denken als een designer groot hebben gemaakt in binnen- en buitenland. Design thinking betekent dus eigenlijk denken als een designer. En dat doe je met de ‘mindset’ van een designer.
Doen
In het hoofd van een ontwerper gaat het echter helemaal niet om denken. Het gaat om doen. Doen is de essentie van design thinking. De kracht van de denkers en doeners van IDEO is dat zij de kern van design thinking hebben samengevat in een aantal eenvoudige principes. Zoals de drie stappen inspiration, ideation, implementation. Die werden ooit weergegeven als een lineaire werkwijze, maar worden nu getekend als een iteratief proces. Dat is een proces waarbij je steeds op je eerdere stappen terugkeert om aanpassingen en verbeteringen door te voeren. Begrippen als brainstorm, mock-ups, prototypes, testen, pilots, maken allemaal deel uit van design thinking. Deze instrumenten en andere zijn te vinden op www.designkit.org. Kelley is ook de oprichter van de Stanford d.school. Het uitgangspunt van deze designschool is dat iedereen creatief is. IDEO is behalve een commercieel designbureau ook een wereldwijde verspreider van het gedachtegoed van design thinking met onder meer , www.openideo.com en www.ideou.com.
Durven
Wat is nu die mindset van een designer? De kern daarvan is naar mijn idee mislukking. Het hoeft niet per se goed af te lopen. Sterker nog, hoe vaker het mis gaat, hoe beter het wordt. Het is een proces van vallen en opstaan, en weer doorgaan. Het proces is dus belangrijker dan het eindproduct, het resultaat. Sterker nog, hoe beter het proces – inclusief vallen en opstaan – hoe beter het eindproduct. Voordat je iets kunt gaan doen, moet je iets durven. Waarom dat belangrijk is beschreven David Kelley en zijn broer Tom in ‘Creative confidence’. Hun verhaal is dat er een wereld aan mogelijkheden voor ons ligt als we vertrouwen op onze creativiteit. De enige manier om zelfvertrouwen te krijgen is door veel te oefenen, is mijn ervaring. Voor creatieve en innovatieve organisaties geldt dat er een ‘culture of failure’ heerst (‘fail culture’ staat tegenover ‘blaim culture’), want we kunnen alleen maar beter worden en succesvol zijn als we ook durven mislukken. Er wordt wel gesproken van ‘return on failure’: datgene wat je hebt geleerd door te mislukken. Maar eigenlijk is het: door te oefenen.
Denken
Wordt er dan alleen maar gedaan bij design thinking en niks gedacht? Nee natuurlijk niet. Maar dat denken gebeurt niet na het doen, doen en denken vinden tegelijkertijd plaats. Het is een kwestie van denken door te doen. Of doendenken zoals filosoof Henk Oosterling het noemt. Terwijl je aan het doen bent, verken en onderzoek je mogelijkheden en bedenk en ontwikkel je kansrijke oplossingen. Dat is niet alleen een analytisch maar ook een intuïtief proces. Het ontwerpproces dat bij Stanford werd ontwikkeld bestaat uit de stappen empathize, define, ideate, prototype, test (zie de Design Thinking Bootleg). Het begint dus niet alleen maar met denken maar ook met voelen, dat wil zeggen met invoelend vermogen. Design thinking is per definitie human-centered design. De gebruiker komt eerst. Design thinking is op meerdere manieren human-centered. Naast de gebruiker is de maker de belangrijkste persoon. Het is de maker die al doende leert om te denken als een designer.
Hilde Roothart, trendonderzoeker en toekomstmaker i.o.